زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

دین موسی (قرآن)





دین حضرت موسی علیه‌السلام، دینی معتدل و هدایت‌بخش است. در این مقاله تعالیم دین حضرت موسی عليه‌السلام با توجه به آیات قرآن معرفی می‌شوند.


۱ - اعتدال دین حضرت موسی



آیین موسى عليه‌السلام معتدل و مستقیم:
۱. وَ لَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ بَنِي إِسْرائِيلَ وَ بَعَثْنا مِنْهُمُ اثْنَيْ عَشَرَ نَقِيباً وَ قالَ اللَّهُ إِنِّي مَعَكُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ وَ آتَيْتُمُ الزَّكاةَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلِي وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ وَ أَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً لَأُكَفِّرَنَّ عَنْكُمْ‌ سَيِّئاتِكُمْ وَ لَأُدْخِلَنَّكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ فَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبِيلِ.
۲. قُلْ هَلْ أُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذلِكَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَ غَضِبَ عَلَيْهِ وَ جَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَ الْخَنازِيرَ وَ عَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولئِكَ شَرٌّ مَكاناً وَ أَضَلُّ عَنْ سَواءِ السَّبِيلِ‌. آيين موسى عليه‌السلام از سياق آياتى كه درباره یهود است، استفاده شده است.

۲ - ایمان مسلمانان به دین حضرت موسی



ضرورت ایمان مسلمانان به دين و تعاليم موسى عليه‌السلام:
۱. قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْنا وَ ما أُنْزِلَ إِلى‌ إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِيَ مُوسى‌ وَ عِيسى‌ وَ ما أُوتِيَ النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ.
۲. قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَيْنا وَ ما أُنْزِلَ عَلى‌ إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِيَ مُوسى‌ وَ عِيسى‌ وَ النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ.

۳ - هدایت بخشی



دين موسى عليه‌السلام، آيينى هدایت بخش:
وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسَى الْهُدى‌ وَ أَوْرَثْنا بَنِي إِسْرائِيلَ الْكِتابَ.

۴ - محرمات دین حضرت موسی



بعضى محرّمات، در دين و شریعت موسى عليه‌السلام:
وَ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْراةِ وَ لِأُحِلَّ لَكُمْ بَعْضَ الَّذِي حُرِّمَ عَلَيْكُمْ وَ جِئْتُكُمْ بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ.

۵ - تعاليم دين حضرت موسى




۵.۱ - آخرت‌


••• عالم آخرت، جهانی پايدار و ارزشمند، در تعاليم موسى عليه‌السلام:
وَ الْآخِرَةُ خَيْرٌ وَ أَبْقى‌ إِنَّ هذا لَفِي الصُّحُفِ الْأُولى‌ صُحُفِ إِبْراهِيمَ وَ مُوسى‌.

••• یهودیان (پیروان موسی)، از مؤمنان به آخرت:
۱. إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هادُوا ... مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ‌ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ... بنابراين احتمال كه «من امن باللَّه» تأكيد بر همان اعتقادات دینی هر كدام از گروههاى ياد شده باشد. يهوديان، پيروان دينى موسى عليه‌السلام هستند.
۲. لَيْسُوا سَواءً مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ أُمَّةٌ قائِمَةٌ يَتْلُونَ آياتِ اللَّهِ آناءَ اللَّيْلِ وَ هُمْ يَسْجُدُونَ‌ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ أُولئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ‌. سبب نزول آيه، بنا بر يك قول، احبار و علمای یهود است.
۳. إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هادُوا ... مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ....
۴. إِنَّ قارُونَ كانَ مِنْ قَوْمِ مُوسى‌ ... إِذْ قالَ لَهُ قَوْمُهُ لا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ‌ وَ ابْتَغِ فِيما آتاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ ....

۵.۲ - اجتناب از اختلاف‌


موسى عليه‌السلام موظف به اجتناب از اختلاف، در امر دين و شريعت:
شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ ما وَصَّى بِهِ نُوحاً وَ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ وَ ما وَصَّيْنا بِهِ إِبْراهِيمَ وَ مُوسى‌ وَ عِيسى‌ أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَ لا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ كَبُرَ عَلَى الْمُشْرِكِينَ ما تَدْعُوهُمْ إِلَيْهِ اللَّهُ يَجْتَبِي إِلَيْهِ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ يُنِيبُ.

۵.۳ - اعدام‌


صدور حكم اعدام گوساله‌پرستان بنی‌اسرائیل، به وسيله موسى عليه‌السلام:
وَ إِذْ قالَ مُوسى‌ لِقَوْمِهِ يا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلى‌ بارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بارِئِكُمْ فَتابَ عَلَيْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ‌. بنا بر اين احتمال كه معناى «اقتلوا انفسكم» چنين باشد: پاكان، مجرمان را بكشند.

۵.۴ - اقامه دين‌


اقامه دین، از ارکان شریعت موسى عليه‌السلام:
شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ ما وَصَّى بِهِ نُوحاً وَ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ وَ ما وَصَّيْنا بِهِ إِبْراهِيمَ وَ مُوسى‌ وَ عِيسى‌ أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَ لا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ‌ ....

۵.۵ - اقامه نماز


برپایی نماز، از تعاليم دين موسى عليه‌السلام:
۱. وَ أَوْحَيْنا إِلى‌ مُوسى‌ وَ أَخِيهِ أَنْ تَبَوَّءا لِقَوْمِكُما بِمِصْرَ بُيُوتاً وَ اجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ قِبْلَةً وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ.
۲. فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ يا مُوسى‌ وَ أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِما يُوحى‌ إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِي.

۵.۶ - جهاد


فرمان موسى عليه‌السلام به بنی‌اسرائیل، مبنى بر جهاد با جبّاران، جهت ورود به سرزمين بیت‌المقدس و تخلف و ترس آنان از جهاد:
يا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَرْتَدُّوا عَلى‌ أَدْبارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خاسِرِينَ‌ قالُوا يا مُوسى‌ إِنَّ فِيها قَوْماً جَبَّارِينَ وَ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها حَتَّى يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنْ يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنَّا داخِلُونَ‌ قالَ رَجُلانِ مِنَ الَّذِينَ يَخافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبابَ فَإِذا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غالِبُونَ وَ عَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ‌ قالُوا يا مُوسى‌ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها أَبَداً ما دامُوا فِيها فَاذْهَبْ أَنْتَ وَ رَبُّكَ فَقاتِلا إِنَّا هاهُنا قاعِدُونَ.

۵.۷ - عبادت‌


عبادت در دين موسى عليه‌السلام امرى مهم و واجب:
فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ يا مُوسى‌ وَ أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِما يُوحى‌ إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِي.

۵.۸ - مشروعيت مالكيت‌


مالکیت خصوصی در دين موسى عليه‌السلام مشروع و مجاز:
إِنَّ قارُونَ كانَ مِنْ قَوْمِ مُوسى‌ فَبَغى‌ عَلَيْهِمْ وَ آتَيْناهُ مِنَ الْكُنُوزِ ما إِنَّ مَفاتِحَهُ لَتَنُوأُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ قالَ لَهُ قَوْمُهُ لا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ‌ وَ ابْتَغِ فِيما آتاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَ لا تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيا وَ أَحْسِنْ كَما أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ وَ لا تَبْغِ الْفَسادَ فِي الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ.

۶ - پانویس


 
۱. مائده/سوره۵، آیه۱۲.    
۲. مائده/سوره۵، آیه۶۰.    
۳. بقره/سوره۲، آیه۱۳۶.    
۴. آل‌عمران/سوره۳، آیه۸۴.    
۵. غافر/سوره۴۰، آیه۵۳.    
۶. آل‌عمران/سوره۳، آیه۵۰.    
۷. اعلی/سوره۸۷، آیات۱۷-۱۹.    
۸. بقره/سوره۲، آیه۶۲.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۲۶۰.    
۱۰. آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۱۳.    
۱۱. آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۱۴.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص ۸۱۵.    
۱۳. مائده/سوره۵، آیه۶۹.    
۱۴. قصص/سوره۲۸، آیه۷۶.    
۱۵. قصص/سوره۲۸، آیه۷۷.    
۱۶. شوری/سوره۴۲، آیه۱۳.    
۱۷. بقره/سوره۲، آیه۵۴.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص ۲۳۸.    
۱۹. شوری/سوره۴۲، آیه۱۳.    
۲۰. یونس/سوره۱۰، آیه۸۷.    
۲۱. طه/سوره۲۰، آیه۱۱.    
۲۲. طه/سوره۲۰، آیه۱۳.    
۲۳. طه/سوره۲۰، آیه۱۴.    
۲۴. مائده/سوره۵، آیات۲۱-۲۴.    
۲۵. طه/سوره۲۰، آیه۱۱.    
۲۶. طه/سوره۲۰، آیه۱۳.    
۲۷. طه/سوره۲۰، آیه۱۴.    
۲۸. قصص/سوره۲۸، آیه۷۶.    
۲۹. قصص/سوره۲۸، آیه۷۷.    


۷ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۹، ص۳۶۰، برگرفته از مقاله «دین موسی».    


رده‌های این صفحه : حضرت موسی | دین | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.